Nhân trắc học là một lĩnh vực thú vị nghiên cứu về con người, tập trung vào việc hiểu về tâm lý và nhân cách. Có sức ảnh hưởng đến nhiều ngành khác nhau trong đời sống của con người. Các phép đo nhân trắc học có vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa khi thiết kế xây dựng một công trình, tòa nhà. Cùng OneDay tìm hiểu các chỉ số và ứng dụng của trắc học trong đời sống nhé
1. Khái niệm nhân trắc học là gì
Nhân trắc học (Ecgonomi) là khoa học nghiên cứu sự cấu thành, kích thước, tỷ lệ và mối quan hệ các bộ phận trên cơ thể con người, từ đó đưa ra sự phù hợp trong công việc, hệ thống máy móc, thiết bị, sản phẩm, môi trường với các khả năng về thể lực, trí tuệ và cả với những hạn chế của con người.
Nhân trắc học dựa trên quan điểm rằng có một mối liên hệ giữa những điểm đặc biệt này và vận mệnh cá nhân. Ngoài ra, nó còn dựa trên nguyên tắc rằng thông qua nghiên cứu các chỉ số và biểu đồ; ta có thể rút ra những thông tin hữu ích về cá nhân và cuộc sống của họ.
Nhân trắc học có 2 loại:
| Nhân Trắc Tĩnh | Nhân Trắc Động |
| Là phép đo kích thước cơ thể của con người ở trang thái nghỉ ngơi hay ở trạng thái tĩnh. Dữ liệu nhân trắc tính nhằm phục vụ cho mục tiêu thiết kế các sản phẩm phù hợp với tư thế cố định của con người |
Trái ngược với nhân trắc tĩnh, nhân trắc động tiến hành phép đo chuyển động của con người, liên quan đến việc di chuyển, sử dụng thiết bị và không gian. Những dữ liệu này đáp ứng nhu cầu về thiết kế không gian hoạt động, công cụ sản xuất phù hợp với từng bộ phân hay toàn bộ cơ thể con người. |
2. Mục đích nhân trắc học
Mục đích chính chính là giúp con người hiểu về bản thân hơn; nắm vững các kiến thức liên quan tới cấu trúc cơ thể của con người gồm cả các khả năng và giới hạn thể lực; kích thước và đặc điểm cơ học của cơ thể; đặc điểm hoạt động của não bộ và chức năng hệ thần kinh trung ương; các đặc điểm tâm lý và hành vi con người.
Từ đó có thể đưa ra quyết định đúng đắn hơn trong cuộc sống. Thông qua việc tìm hiểu về những khía cạnh cạnh nhau của bản thân; người ta có thể tối thiểu hóa khả năng tiềm ẩn cá nhân; tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển và thành công trong các lĩnh vực khác nhau.
Có nhiệm vụ trung gian cung cấp KIẾN THỨC VỀ CON NGƯỜI; xây dựng những NGUYÊN TẮC hay yêu cầu cho các ngành khác có thể thống nhất sử dụng.
Trong mọi hoạt động của mình; nhân trắc học luôn theo đuổi các mục tiêu nhắm tối ưu hiệu quả hoạt động của con người – máy móc – môi trường gồm; sức khỏe, an toàn, thuận tiện, năng suất, chất lượng…
Những người cần nghiên cứu về nhân trắc học: các nhà thiết kế, các nhà chế tạo, kiến trúc sư; kỹ sư, bác sỹ, chủ doanh nghiệp/ quản lý lao động…
>>> Xem thêm Xem La Bàn Phong Thủy Đúng Cách Không Phải Ai Cũng Biết – OneDay
3. Chỉ số nhân trắc học con người Việt Nam
Chỉ số nhân trắc học con người là các số đo về con người thể hiện qua các đặc điểm; kích thước, đặc điểm cơ học của cơ thể, đặc điểm hoạt động của não vệ và chức năng hệ thần kinh trung ương; các đặc điểm tâm sinh lý và hành vi con người.
Các chỉ số nhân trắc về kích thước con người như; chiều cao, chiều cao ngồi, cân nặng, vòng ngực, vòng đầu, vòng cổ; vòng eo, vòng mông, chiều rộng vai, chỉ số Pignet, chỉ số BMI; tỷ lệ giữa các bộ phận trên cơ thể ví dụ một vòng ngực tiêu chuẩn là có tỷ lệ số đo bằng ½ chiều cao toàn thân.…
Các chỉ số nhân trắc phản ánh đặc điểm sinh lý của con người thường được gọi là “Hằng số sinh lý”
4. Phân tích tầm quan trọng của nhân trắc học trong đời sống
Nhân trắc học có rất nhiều ứng dụng hữu ích trong đời sống hàng ngày. Dưới đây là một số phân tích tầm quan trọng của nhân trắc trong đời sống:
4.1 Ứng dụng nhân trắc học trong thiết kế nội thất
Đầu tiên, nhân trắc học giúp tạo ra các quy chuẩn kích thước đồ nội thất. Ví dụ như: kích thước tủ, bàn, ghế, tay nắm cửa, tủ đựng chén…
- Kích thước diện tích các phòng phải phù hợp, trần nhà đủ cao; cửa ra vào và hành lang phải đủ rộng. Việc tuân thủ theo các chỉ số sẽ giúp tạo ra một công trình mà những người sử dụng nó cảm thấy thoải mái và thuận tiện nhất. Ví dụ như phòng bếp:
- Kích thước nội thất; các đồ đạc giường, tủ, bàn, ghế, công tắc đèn, tay nắm cửa;… tối ưu với kích thước (chiều cao, chiều dài tay và các bộ phận trên cơ thể, chiều cao khi với, chiều cao khu cúi;…) và các hoạt động của con người (đi, đứng; ngồi, nằm, với, cúi, khom lung, gập người, liếc mắt, nhảy, di chuyển của tay…). Ví dụ như trong phòng vệ sinh:
4.2 Ứng dụng nhân trắc học trong thẩm mỹ
Được sử dụng để hỗ trợ quyết định trong các quy trình thẩm mỹ; như phẫu thuật thẩm mỹ, làm đẹp. Thông qua việc phân tích các đặc điểm của khuôn mặt và cơ thể người chuyên nghiệp; có thể đưa ra những khuyến nghị phù hợp để nâng cao ngoại hình của khách hàng.
- Theo nhân trắc học, xét chung về khuôn mặt thì cần đáp ứng các tiêu chí như: Khoảng cách giữa hai mắt tới tai chưa bằng 1 nửa chiều rộng gương mặt. Khoảng cách giữa mắt và miệng, từ trán tới chân tóc tới cằm bằng 1/3 chiều dài của gương mặt.
- Theo quan điểm của những nhà nhân trắc học một khuôn mặt đẹp; là khuôn mặt khi nhìn thẳng, theo chiều dọc sẽ có 3 phần lớn bằng nhau; chân tóc đến điểm giữa 2 lông mày, từ lông mày đến chân mũi nơi tiếp giáp với nhân trung và từ đó đến đỉnh cằm.
4.3 Ứng dụng nhân trắc trong ngành may
Trong ngành may mặc; nhân trắc học được sử dụng để phân tích và thiết kế các sản phẩm thời trang; phù hợp với từng loại hình cơ thể. Điều này giúp người mặc cảm thấy tự tin và thoải mái khi mặc đồ.
- Bốn loại phép đo xác định độ vừa vặn của cơ thể và quần; độ lớn, diện tích bề mặt, các biện pháp theo chu vi (circumferences), và các khu vực cắt (mặt cắt ngang).
- Cơ thể người vô cùng phức tạp và đa dạng. Các hoạt động làm thay đổi kích thước bề mặt cơ thể người; dù là chiều dài, chu vi hay diện tích; bất kì bộ phận nào của cơ thể chỉ cần có vận động thì kích thước cơ thể sẽ thay đổi theo.
- Do đó lượng gia giảm thiết kế tối thiểu của quần áo sẽ phải tương ứng với biên độ vận động của cơ thể tại vị trí cần xem xét. Thông thường, lượng gia giảm thiết kế, lượng dư cử động càng lớn thì vận động càng thuận tiện
- Song, ở một số vị trí, bộ phận của quần áo ví dụ như; đũng quần, nếu lượng gia giảm thiết kế quá lớn lại là nguyên nhân gây cản trở vận đông. Do đó, khi thiết kế và tính toán lượng gia giảm thiết kế cần chú ý các yếu tố này.
Tạm kết
Nhân trắc học không chỉ có ứng dụng trong lĩnh vực công việc, mà nó còn giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản thân và người xung quanh trong cuộc sống hàng ngày. Việc nắm vững những nguyên tắc cơ bản của nhân trắc học; có thể giúp bạn xây dựng mối quan hệ tốt hơn, thấu hiểu hơn về cảm xúc và tình cảm của người khác, và trở thành một người giao tiếp xuất sắc. Hãy theo dõi OneDay để đọc các thông tin mới nhất nhé
